تأثیر ورمی کمپوست و کمپوست قارچ مصرف شده بر رشد و متابولیت های ثانویه دو گونه گیاه دارویی مرزه و ریحان

در حال حاضر تقاضای روز افزونی برای داروهای با منشا طبیعی وجود دارد. مرزه satureja hortensis و ریحان ocimum basilicum از مهمترین گیاهان خانواده نعناع هستند که مصارف خوراکی و دارویی دارند برای بررسی اثرات کودهای آلی ورمی کمپوست و کمپوست قارچ شسته شده و شسته نشده بر رشد و متابولیت های ثانویه دو گونه گیاه دارویی مرزه و ریحان دو آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی در مزرعه پژوهشی گروه علوم باغبانی دانشگاه محقق اردبیلی در سال های 1388 و 1389 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل نسبتهای حجمی صفر(شاهد)، 10، 20، 30، 40 و50 درصد از ورمی کمپوست و پسماند کمپوست قارچ شسته شده و شسته نشده بود. و محیط کشت پایه در این آزمایش ها نیز شامل 3 قسمت خاک و یک قسمت ماسه بود. نتایج نشان داد که جایگزین نمودن ورمی کمپوست و پسماند کمپوست قارچ در بستر کاشت گیاه بر شاخص های رشد رویشی از قبیل وزن تر و خشک بوته، ارتفاع بوته، محتوای کلروفیل و سطح برگ، محتوای عناصر درشت و ریز مغذی در بخش هوایی گیاه و همچنین بازده و اجزای تشکیل دهنده اسانس در هر دو گونه گیاه دارویی ریحان و مرزه اثر معنی داری داشت. بیشترین مقدار برای شاخص های رشد رویشی مرزه در تیمار 30 درصد پسماند کمپوست قارچ شسته شده و 30 درصد ورمی کمپوست حاصل شد. در ریحان نیز حداکثر مقدار برای شاخص های مذکور در تیمارهای 40 و 50 درصد پسماند کمپوست قارچ شسته شده به دست آمد. محتوای عناصر بخش هوایی در هردو گیاه با افزایش نسبت حجمی جایگزینی هریک ازکود های آلی در بستر کاشت روند افزایشی را نشان داد . به طور کلی کاربرد پسماند کمپوست قارچ شسته شده سبب افزایش بیوماس و در نتیجه عملکرد اسانس در هردو گیاه مرزه و ریحان شد. و مهمترین ترکیبات شناسایی شده در ریحان لینالول و اوژنول در مرزه کارواکرول و پی سیمن بود.